Kluczowe uwarunkowania

  • Drukuj


To czy u człowieka wystąpią zaburzenia posttraumatyczne jest wypadkową wielu czynników. Wielką rolę odgrywają indywidualne predyspozycje ale także natężenie czynników stresowych, okoliczności zdarzenia, rodzaj i jakość udzielonej pomocy. Zaburzenia pourazowe w wypadku jednorazowego przeżycia traumy rozwijają się u ok. 8 - 13 % ludzi.

Dynamika zaburzeń posttraumatycznych u dzieci - z dominującą w nich sferą zaburzonej autoregulacji - jest jednak w dużym stopniu odmienna niż u dorosłych.

Kluczowym czynnikiem jest bowiem to, czy dziecko w chwili przeżywania traumatycznych doznań, znajdowało się pod opieką podstawowego opiekuna, lub innej bliskiej osoby. Czy z opiekunem tym dziecko pozostawało i pozostaje w głębokiej i prawidłowej relacji. Czy potrafi on pełnić rolę zewnętrznego "regulatora" wobec emocji dziecka. Czy dziecko w każdej sytuacji może liczyć na niego i na inne osoby z otoczenia, które powinny udzielić mu pomocy z racji swej roli i funkcji?

Wszelkie zakłócenia w powyższej sferze będą miały kluczowy wpływ na rozwój dziecka.

Jednocześnie - współczesna neuronauka jednoznacznie wskazuje, że wzrastanie w toksycznym środowisku, czy generalnie doświadczenia traumatyczne, nie determinują jednoznacznie patologii rozwojowej.

Dzisiaj (2023) wiemy już, że następstwa doświadczeń traumatycznych, należy rozpatrywać w kategoriach bardziej adaptacyjnych, niż "prostej patologii".

Trzeba skupić uwagę na niezwykłych zasobach ludzkiego organizmu i dynamice rozwoju dziecka, oraz na stwarzaniu przestrzeni do "odtworzenia rozwoju", czy po prostu rozwoju, a nie jedynie na leczeniu objawów.

Dlatego też sprawą niezwykłej wagi jest powszechna edukacja w zakresie dynamiki zmian i zaburzeń posttraumatycznych tak rodziców (opiekunów), jak i np. lekarzy, psychologów, pedagogów, nauczycieli, trenerów, mentorów, czy innych osób z otoczenia dziecka. Wiedza i oparte o nią rozumienie mechanizmów funkcjonowania organizmu, mają ogromne znaczenie praktyczne. Rozumienie mechanizmów „sterujących zachowaniem” po doświadczeniu traumy, zasadniczo zmienia relacje z dzieckiem. Zwłaszcza w sytuacjach kryzysu.